Laan van Overvest 34
Laan van Overvest 34: Familie Schnitzler
Mozes Schnitzler en zijn dochter Frouktje werkten eerst bij een bontbewerkersbedrijf in Schiedam. Bij datzelfde bedrijf werkte ook een broer van Mozes. Mozes was een vakman op gebied van het snijden van huiden en Frouktje kon heel kundig dameshoeden maken en ook repareren.
Het gezin Mozes Schnitzler woonde in Rotterdam. Na het bombardement op deze stad, moest het gezin noodgedwongen uitwijken naar Delft. In Delft werd het gezin opgeroepen zich te melden voor transport naar Westerbork. Tijdens de wandeling naar het station in Delft, trapte dochter Saartje in een grote spijker die dwars door haar voet heen stak. Met grote moeite kon via familie een arts worden gevonden om het meisje te verzorgen. Na deze verwonding kon Saartje haar eigen rugzak niet meer tillen. Ze werd hierbij geholpen door een familielid, die hierbij zelf ternauwernood aan deportatie kon ontsnappen.
Toevoeging van een bezoeker van de website
Meer informatie over deze familie is te vinden in het boek van Marianka van Lunteren-Spanjaard en Joep Wijnberg-Stroz, Blijvers en Voorbijgangers. Joden in Delft, 1850-1960 (pp 154-155).
Struikelstenen onthuld op 21 maart 2022
Op maandag 21 maart 2022 werden er 9 nieuwe struikelstenen onthuld. Tijdens de onthulling aan de Laan van Overvest in Delft werd er stilgestaan bij het leven van vader Mozes en moeder Betje Schnitzler-van Dam en hun zeven kinderen in het bijzijn van de nabestaanden van de familie Schnitzler. Door één van de nabestaanden werd een Jizkor opgezegd.
Vader Mozes en moeder Betje Schnitzler-van Dam kwamen vlak voor de oorlog samen met hun zeven kinderen aan de Laan van Overvest in Delft wonen. Mozes Schnitzler en zijn dochter werkten bij een bedrijf in Schiedam waar bont verwerkt werd. Ook de broer van Mozes was daar werkzaam. Mozes had zich gespecialiseerd in het snijden van huiden en zijn dochter Frouktje maakte dameshoeden. De familie Schnitzler had het niet breed maar was altijd gastvrij, iedereen kon aanschuiven voor het eten. Er heerste een gezellige en warme sfeer in het gezin. Er werd veel gelachen en er werden mopjes verteld. De oudste zoon van het gezin, Leonardus kon heel goed schaken, hij deed zelfs mee aan competities.
In 1942 werd het gezin opgeroepen om zich te melden voor transport naar Westerbork. Het voltallige gezin wandelde naar een station in Den Haag of Rotterdam (dit is niet helemaal duidelijk) in afwachting van deportatie. Tijdens deze tocht trapte de 6 jarige Saartje in een grote spijker die haar voetje zeer ernstig verwondde. Ze vonden uiteindelijk een arts die haar kon verzorgen. Toen de wandeltocht weer vervolgd werd moest Saartje geholpen worden met het dragen van haar rugtasje dat vanuit Delft uiteindelijk mee ging naar Westerbork en later naar Auschwitz. Daar is Saartje vermoord op 19 augustus 1942.
Door het plaatsen van struikelstenen voor hun laatste huis aan de Laan van Overvest gedenken we vader Mozes (43 jaar) en moeder Betje Schnitzler-van Dam (43 jaar) en hun 7 kinderen Frouktje (17 jaar), Leonardus (13 jaar), Louis (12 jaar), Isidor (10 jaar), Alida (8 jaar), Saartje (6 jaar) en Joseph (4 jaar). De stichting hoopt in de toekomst nog meer steentjes te kunnen plaatsen en zo de herinnering aan de slachtoffers levend te houden: “Laten we bij iedere wandeling door de mooie binnenstad van Delft even omlaag kijken en de personen achter de namen op de herinneringsstenen gedenken.”
HIER WOONDE
ALIDA SCHNITZLER
GEB. 1934
GEDEPORTEERD 1942
UIT WESTERBORK
AUSCHWITZ
VERMOORD 19-8-1942
HIER WOONDE
ISIDOR SCHNITZLER
GEB. 1932
GEDEPORTEERD 1942
UIT WESTERBORK
AUSCHWITZ
VERMOORD 19-8-1942
HIER WOONDE
JOSEPH SCHNITZLER
GEB.1938
GEDEPORTEERD 1942
UIT WESTERBORK
AUSCHWITZ
VERMOORD 19-8-1942
HIER WOONDE
LEONARDUS SCHNITZLER
GEB. 1929
GEDEPORTEERD 1942
UIT WESTERBORK
AUSCHWITZ
VERMOORD 19-8-1942
HIER WOONDE LOUIS ANDRIES
SCHNITZLER
GEB. 1930
GEDEPORTEERD 1942
UIT WESTERBORK
AUSCHWITZ
VERMOORD 19-8-1942
HIER WOONDE
SAARTJE SCHNITZLER
GEB. 1936
GEDEPORTEERD 1942
UIT WESTERBORK
AUSCHWITZ
VERMOORD 19-8-1942
HIER WOONDE
MOZES SCHNITZLER
GEB. 1899
GEDEPORTEERD 1942
UIT WESTERBORK
AUSCHWITZ
BEZWEKEN 19-9-1942
HIER WOONDE
FROUKTJE SCHNITZLER
GEB. 1925
GEDEPORTEERD 1942
UIT WESTERBORK
AUSCHWITZ
VERMOORD 30-9-1942
HIER WOONDE BETJE
SCHNITZLER-VAN DAM
GEB. 1899
GEDEPORTEERD 1942
UIT WESTERBORK
AUSCHWITZ
VERMOORD 19-8-1942
Bekijk hier de video van de onthulling
Externe bronnen
- Online-Begraafplaatsen.nl heeft informatie over Mozes Schnitzler (1899-1942)
- Joods Monument heeft informatie over Mozes Schnitzler (geboren 4 februari 1899)
- Oorlogsgravenstichting heeft informatie over Mozes Schnitzler (1899-1942)
- Joods Monument heeft informatie over Betje Schnitzler-van Dam (geboren 19 november 1899)
- Geboorte op 4 februari 1899 in Rotterdam die gelinkt is aan Mozes Schnitzler (Stadsarchief Rotterdam)
- Geboorte op 19 november 1899 in Groningen die gelinkt is aan Betje van Dam (AlleGroningers)
- Overlijden op 19 augustus 1942 in Oswiecim die gelinkt is aan Betje van Dam (Koninklijke Bibliotheek)
- Betje van Dam (1899-1942) komt voor in de online stamboom Genealogie Van Raam
- Betje van Dam (1899-1942) komt voor in de online stamboom Stamboom Ross – Peters – Hart – van der Willigen
